توانائي تفکر خلاق Creative thinking

يکی از مهارتهای اصلی برای تصميم گيری وحل مسئله می باشد و ما را قادرمی سازد تا به امکانات و احتمالات بيشتری بيانديشيم وفراتر از تجربيات شخصی خود نگاه کنيم. تعاريف زيادی برای آن شده است مانند:

-  فرآيندی که دربرگيرنده تفکر و واکنش است و برقرارکننده رابطه بين انسان وگذشته وي، تا به محرک ها (اشياء، نشانه ها، مفاهيم،  افراد و موقعيت ها) واکنش نشان دهد.

-  آفريدن، بوجودآوردن.

-  توانائی ساختن چيزی که تصور می کنيم وجود دارد.

-  توانائی و قدرت ذهنی يا بدنی برای ساختن يا بازسازی واقعيت به نحوی منحصر به فرد.

 - يافتن ارتباط بين چيزهائی که قبلاً با هم بی ارتباط بودند به طرقی که از نظر خود فرد تازه و معنی دار باشد. اين تعاريف نشان می دهدکه خلاقيت دربرگيرنده اين موارداست:

-      توانائی ديدن چيزی به شيوه ای  نو.

-      آموختن از تجربه هاي قبلي و ارتباط دادن اين يادگيري به موقعيت هاي تازه.

-      تفكر انعطاف پذير و رفع موانع.

-      استفاده از روش هاي غيرسنتي براي حل مشكلات.

-      فراتر از اطلاعات گام برداشتن.

-      آفريدن چيزي منحصر به فرد.

توانائي تفکر نقادCritical thinking 

  فرآيندی که طی آن با بررسی افکار و عقايد خود و ديگران به درک بهتری ازمسائل دست می يابيم. چنانچه از اين تعريف برمی آيد اين مهارت در تصميم گيری ها بسيار ارزشمند وکمک کننده می باشد. فعاليت های مختلفی تفکر نقاد را شکل می دهد ازجمله:

- تفکر فعال: يعنی درمواجهه با موقعيت های تصميم گيری وانتخاب، فعالانه به گردآوری اطلاعات، بررسی احتمالات وامکانات پرداخته و با افراد باصلاحيت مشورت نماييم و راهکارهای مطرح شده را نقدکنيم. در اين شيوه بجای ساکن بودن و رفتارمنفعلانه خود شروع به تصميم گيری کرده و مسئوليت تصميم خود را برعهده می گيريم. درواقع بجای گريز از مشکلات به رويارويی موثر با آنها می پردازيم.

- سوال کردن هدفمند: برای بررسی دقيق موقعيت بايد بتوانيم سوالات مناسب ومرتبط زيادی طرح کنيم تا مسئله برايمان واضح و روشن شود. يکی ازمولفه های ارزشمند مهارت تفکر نقاد، پرسيدن سوالات مناسب است. سوالات مطرح شده بسته به موردتحت بررسی، ممکن است انواع گوناگونی داشته باشند مثلاً چرايی برای کشف علل، چگونگی برای درک ارتباطات علّی، ارزيابی کننده ياتحليلی وغيره. باتمرين درموقعيت های مختلف می توان به کاربری مناسب طرح سوالات دست يافت.

-  ارزيابی اعتبار عقايد و افکار: قبل از پذيرش ايده ها بايد ازخود بپرسيم چه دلايل وشواهدی برای آن وجود دارد. به جای پذيرش بی چون وچرای نظراتی که عرضه می شود، بايدآنها را بررسی کنيم و سپس درباره رد يا پذيرش آنها تصميم بگيريم. دراين مرحله نيز ناگزيرازطرح وپاسخ به سوالات متعدد هستيم. بعنوان مثال آيا نظری که ارائه شده با توان تخصصی يا تجربی فرد اظهار کننده همخوان است؟ آياتجربه ای که به آن استناد می شود تنها به يک شکل قابل تفسير است ؟ آياامکان تحريف يااشتباه وجودداشته ياخير؟

-  مشاهده موقعيت ها از ديدگاه های مختلف و بررسی نظرات ديگران:گوش کردن به نظرات ديگران، توجه به ايده های جديد وارزيابی آنها نيز بخشی ديگر از مهارت های تفکر نقاد است.  بررسی دلايل وشواهد ديگران، بدون پذيرش بی چون و چرای آنها منجر به درک جامع تری از مساله مورد بررسی می شود و ما را در انتخاب بهتر، کمک می کند.

توانائي همدلي Empathy

همدلي، يعني اين که فرد بتواند زندگي ديگران را حتي زماني که در آن شرايط قرار ندارد درک کند. توانائی تصور زندگی برای فردی ديگر درشرايط، متفاوت می باشد. همدلی کمک می کند تفاوتها را بپذيريم و ارتباطهای بين فردی مناسبتری با افراد مختلف برقرار کنيم.  بهبود روابط اجتماعی در موقعيت های فرهنگی و قومی متفاوت، ازمهارت های لازم برای زندگی امروز است و بدون آن، هر لحظه ممکن است کينه ها وخصومت های افراد نسبت به يکديگر تشديد شود. در ابعاد کوچکتر نيزتفاوت های بين فردی بسياری دريک فرهنگ يا قوميت مشخص وجود داردکه توجه نکردن به آنها موجب کدورت در روابط می شود. در يک زندگي جمعي، موفقيت و پيشرفت بستگي به تعامل همه اعضا با يکديگر دارد. بطوريکه هر کس با استفاده از مهارت هاي بين فردي خود، احساس مسئوليت و اعتماد و احترام متقابل، مشارکتي فعال از خود نشان دهد. بااستفاده از مهارت همدلی مشارکت موثرتری خواهيم داشت وروابط بين فردی خودراتقويت می کنيم.

يکی ازتکنيکهائی که درتقويت مهارت همدلی موثراست تکنيک جابجائی نقشها می باشد که طی آن خود را در موقعيت و نقش طرف مقابل قرارمی دهيم وشرايط موجودرا از ديد او نگاه می کنيم. بايد توجه داشت که مقصود ازهمدلی، داشتن حسی مشابه فرد ديگر(بعبارتی همحسی) نمی باشد. مهم اين است که با استفاده از فرآيندهای شناختی بتوانيم موقعيت وی را درک کنيم.

توانائي خودآگاهي Self awareness

خودآگاهي عبارتست از شناسايي احساسات خود و توانايي نامگذاري آنها و درك ارتباطات موجود بين افكار، احساسات و واكنش ها و نيز شناسايي نقاط ضعف و قوت، بطوريكه هر فرد خود را با ديدي مثبت اما واقعي ببيند. تصويري كه هر فرد از خود در ذهن دارد يا تصوير خويشتن  از كودكي شكل مي گيرد و واكنش هاي اطرافيان در شكل گيري اين تصوير نقش مهمي دارند. علاوه براين هر فرد يك تصوير دلخواه از خود نيز در نظر دارد كه هر چقدر تصوير خويشتن وي به آن نزديكتر باشد، عزت نفس يا احساس ارزش به خويش مثبت تري خواهد داشت. احساس ارزش به خويشتن يا عزت نفس در واقع تأييد و پذيرشي است كه شخص نسبت به خود احساس مي كند.عدم آگاهی ازخصلت ها، استعدادها ونقطه ضعف های خودمی تواندما را از دستيابی به موفقيت محروم سازد يا موجب شکست شود.علاوه براين پس ازآگاهی از نقاط ضعف می توان برای رفع آنها اقدام کرد. شناخت نقاط قوت نيز می تواند ما را در بهره گيری بهترازتوانمندی هايمان ياری کند. بنابراين مولفه های مهم خودآگاهی عبارتنداز:

-      آگاهی ازنقاط قوت

-      آگاهی ازنقاط ضعف

-      تصويرخودواقع بينانه

-      آگاهی ازحقوق ومسئوليتها

-      شناخت ارزش ها

-      انگيزش برای شناخت

عزت نفس از نيازهايي است كه روي تمام جنبه هاي زندگي، مي تواند تأثير گذار باشد كه شامل يادگيري رفتارهاي سازگارانه، برقراري ارتباط مؤثر با ديگران و پيشگيري از مورد سوء رفتار واقع شدن، موفقيت دراجتماع و..... مي باشد. شكل گيري عزت نفس در كودكان، عمدتاً تحت تأثير عملكرد، رفتار و واكنش هاي افرادي است كه با آنها ارتباط نزديك دارند كه در سنين قبل از مدرسه  عمدتاً پدر و مادر مي باشند و با ورود كودك به مدرسه، معلمين، همكلاسان و ديگر اعضاي تيم تحصيلي نيز به آنها اضافه مي شوند.

تا قبل از ورود كودك به محيط مدرسه تصوير خويشتن و احساس ارزش به خويشتن در وي شكل گرفته است كه بسته به روش و الگوي تربيتي خانوادة كودك مي تواند تصويري مثبت از خود با احساس ارزش به خويشتن بالا داشته باشد يا با احساسي نامطمئن قدم به محيط جديدش بگذارد. در صورت اخير چنانچه در مدرسه معلمين و ديگر اعضاي تيم تحصيلي محيطي حمايتگر و ايمن را براي كودك فراهم آورند مي توان احساس عدم اطمينان به خود را در كودك تا حدودي تغيير داد و به ارتقاي عزت نفس وي كمك كرد، اين كار نياز به تكنيك هاي ويژه و صرف وقت دارد و در صورتيكه با آگاه سازي مناسب خانواده توأم باشد، نتيجة بهتري به همراه خواهد داشت.

براي بالا بردن احساس ارزش به خويشتن  ابتدا بايد خود را انساني منحصر به فرد و خاص ببينيم با توانائي ها و خصوصيات فردي ويژة خود. با درك عوامل و ارتباطاتي كه بخشي از دنياي ما را مي سازد و با شناخت و نگاهي دوباره به مهارت ها و توانايي هاي خود، مي توانيم شروع به ساختن عزت نفس و ارتقاي آن نماييم.

روش هاي مختلفي در اين زمينه وجود دارد.  بايد بتوانيم خود را معرفي كنيم و راجع به خود و توانايي ها و توانمندي هايمان صحبت كنيم، افراد كمرو و خجالتي نياز به تمرين بيشتري دارند و بايد فرصت هاي بيشتري به آنها داد تا بتوانند خود را معرفي كنند.  ممكن است برايمان در ابتدا به يادآوردن اين نكات و يافتن آنها دشوار باشد می توانيم توانايی هاي خود را در ليستي بنويسيم و راجع به آنها بيشتر فکر کنيم ولي براي شكل گيري خودآگاهي لازم است كه نقاط ضعف و محدوديت هايمان  را نيز به روشي مثبت و سازنده بشناسيم تا ضمن داشتن تصويري واقعي از خود بتوانيم در جهت ارتقاء توانايي‌ها ، با كاهش نقاط ضعفمان گام بر داريم. براي نيل به اين منظور بايد خصوصيات و توانايي هايي را كه در حال حاضر نداريم ولي دوست داريم آنها را كسب كنيم  را نيز يادداشت كنيم. با مقايسة دو فهرست تهيه شده نكات مفيدي براي كار حاصل مي شود.  اگرتعداد توانمندي هايي كه براي خود مي شماريم اندك و تعداد ناتواني‌هابسيار است، نياز به توجه و كار بيشتري داريم. مي توان  دلايلي كه باعث ناتواني ها شده را نيز يادداشت کرد. از ميان ويژگي هايي كه دوست داريم آنرا كسب كنيم يا ويژگي كه مي خواهيم تغييرش دهيم، يكي را كه امكان موفقيت در آن بيشتر است انتخاب كرده وابتدا از آن شروع می کنيم.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: